Kakaoa eta Real Compañía Guipuzcoana de Caracas
Albaolan, kakao usaina sumatzen da apirilaren 17tik. Txokolatezko bale-txalupa hau eraikitzeak lurralde hau kakaoa bezalako produktu preziatu batekin lotzen duten mugarriak gogorarazten ditu.
Pasaiako portua -garai hartan Donostiakoa zena- XVI. mendeko balea-portu nagusia izan zen. Adibide bat Euskal Herritik Ternuara abiatu zen lehen zama-ontzi ozeanikoetako bat San Juan baleontzia da , 1563an Pasaietatik abiatu eta inoiz Gipuzkoara itzuli zena eta Albaola Kanadako kostaldean aurkitutako hondakinetatik berreraikitzen ari da.
San Juan hondakinaren indusketa arkeologikoa irudikatzen duen marrazkia. Iturria: https://albaola.org/proceso-investigacion/
B ale-txalupak Kanadara garraiatzen zituzten galeoi handietan eta ezinbesteko piezak ziren balea arrantzan. San Juanen aurkikuntzan, aztarnen azpian, baleontzi baten zati bat harrapatuta aurkitu zen eta hau da Txokolategile eta Gozogile artisauak txokolatean berreraikitzen ari direna, Albaolako teknikarien laguntzarekin.
Txokolatearen eta baleontzien arteko lotura
Lotura itsasoa bera da, baina baita Pasaiako portua ere. Kakaoa etxeetara itsasoz iristen zen produktua da, gaur egun, hegazkinak dauden arren, bide beretik iristen jarraitzen du.
Bidaiarien portu hori bera, hondoraketatik bi mendera, 1728an sortutako Real Compañía Guipuzcoana de Caracas ontzidiaren egoitza izan zen eta Venezuelarekin merkataritzaren monopolioa zuen. Produktu nagusia kakaoa zen eta konpainiaren ontzietan masiboki ekartzen zen, ohiko produktu batetan bilakatuz, batez ere Euskal Herriko biztanleen artean. Real Compañía Guipuzcoana de Caracas baino lehen kakaoa iristen zen, baina enpresa sortzearekin jauzi kualitatibo garrantzitsua ekarriko du kakaoaren merkataritzan.
Play Video about Xabier Alberdi - Gozoa - El cacao y el País Vasco
Xabier Alberdi, historialaria eta Donostiako Euskal Itsas Museoko zuzendaria.
Kakaoa konpainiak zituen itsasontzi handietan iristen zen. Ontzi haiek San Juanen ondorengoak dira, zertxobait modernoagoak, ia 200 urte geroago hitz egiten ari baitgara baina haizearekin nabigatzen jarraitzen zuten, ez zuten motorrik.
Real Compañía Guipuzcoana de Caracas-en garrantzia oinarrizkoa izan zen, Euskal Herriko ez ezik Espainiako monarkian ere merkataritza-sozietate handiena bihurtu zen, mundu osoan zehar hedatzen zen inperio baten jabe baitzen. Kakaoa momentuko urrea zen eta itsasontzi haiek Ameriketara joaten zirenean hemendik produktuak eramaten zituzten, hala nola euskal burdina han saltzeko eta itzulerako merkantzia kakaoa izanik. Kakaoaren trafikoaren ekonomia ez zen soilik Pasaiako portura mugatzen, Euskal Herri osoari eragiten zion, herrialdeko ekonomia ia guztia burdinaren ekoizpenaren eta itsasontzien eraikuntza eta nabigazioaren ingurukoa baitzen.
Historia honi buruz gehiago jakin nahi baduzu, erreserbatu bisita gidatua Albaola museoan, gure historiaren zati oso garrantzitsua da.